Frączkiewicz Antoni (zm. 1741), snycerz, czynny w Małopolsce w pierwszej połowie w. XVIII. W r. 1720 wykonał drewnianą, przyozdobioną rzeźbionymi i złoconymi aniołami ambonę do kościoła św. Anny w Krakowie, następnie, w ll. 1726–30 pracował dla kolegiaty (dziś katedry) w Kielcach: w r. 1726 wykonał ołtarze św. Józefa i św. Jana Ewangelisty, w r. 1728 ołtarz główny, w którym pomieszczono Wniebowzięcie Szymona Czechowicza, namalowane w Rzymie rok przedtem, wreszcie w r. 1730 ołtarze N. P. Marii Różańcowej i Chrystusa Ukrzyżowanego. W ołtarzach tych widzimy szereg posągów rzeźbionych z drzewa i złoconych. Najwyżej spośród nich stoją dwa anioły po bokach ołtarza głównego, wzorowane na stiukowych aniołach Baltazara Fontany w ołtarzu św. Jana Chrzciciela w kościele św. Anny w Krakowie, ale bardziej afektowane, bardziej nastrzępione w sylwetach i silniej łukowo wygięte niż ich włoskie, o lat trzydzieści starsze pierwowzory. Fontana nie ten jedyny raz był źródłem natchnień F-cza: figury śś. Weroniki i Longina w ołtarzu Chrystusa Ukrzyżowanego w Kielcach są wzorowane na Fontanowskich figurach tychże świętych w ołtarzu Adoracji Krzyża w krakowskim kościele akademickim, a figury śś. Joachima i Anny w ołtarzu Matki Boskiej Różańcowej w Kielcach – na figurach rodziców Marii na filarach przy kaplicy Wniebowzięcia N. P. Marii w kościele krakowskim. W ll. 1733–6 otrzymał F. od ks. Floriana Lachowicza, profesora U. J. i prokuratora fabryki kościoła św. Anny w Krakowie, wynagrodzenie za szafy do archiwum kościelnego. Na podstawie analizy stylistycznej i biorąc pod uwagę fakt, że prawo patronatu w kościele w Zielonkach koło Krakowa należy do Uniwersytetu Krakowskiego, należy F-wi przypisać drewniane i polichromowane figury śś. Joachima i Anny, stojące na bramkach wiodących poza główny ołtarz kościoła w Zielonkach. Postać św. Anny znów nawiązuje wyraźnie do jej postaci w kościele krakowskim, natomiast w postaci św. Joachima znać oddźwięk figury św. Longina na filarze pod kopułą kościoła św. Piotra w Rzymie, wyrzeźbionej przez Berniniego, do którego szkoły należał Baltazar Fontana. Z osobą F-cza dałoby się jeszcze związać na podstawie stylu dwa anioły na szczycie ołtarza Chrystusa Cudownego w południowej nawie kościoła Mariackiego (1735) oraz anioła nad chórem muzycznym w kościele śś. Piotra i Pawła w Krakowie, a może i dwa ołtarzyki po bokach głównego ołtarza tego kościoła (około r. 1735). Prawdopodobnym jest też udział F-cza w dekoracji chóru muzycznego w kościele Cystersów w Jędrzejowie, gdzie konsole z posągami po bokach chóru podtrzymują dwa niemal takie same anioły, jak anioł pod spodem ambony u św. Anny w Krakowie, tylko w wykonaniu od niego słabsze. Być może, że je wykonał podług projektu F-cza, pracującego dla pobliskich Kielc, jakiś mniej biegły snycerz.

W świetle wspomnianych tu rzeźb zarysowuje się F. jako artysta mało oryginalny, pośredni epigon kierunku Berniniego, silnie zależny od Baltazara Fontany, z którym się jednak bezpośrednio nie zetknął. Przy słabej inwencji był biegłym technikiem, toteż jego utwory znacznie przewyższają przeciętny poziom współczesnej mu produkcji rzeźbiarskiej w Małopolsce. F. zmarł w Krakowie 9 VI 1741.

Liber perceptorum et expensorum pro ecclesia collegiata S. Annae Crac. cum connotatione benefactorum; curam fabricae eiusdem ecclesiae habente M. Martino Waleszyński (rkp Arch. Uniw. Jagiell. nr 319); Słown. Artystów Pol., II; Pamiętnik Sandomierski, poszyt I–IV, W. 1829, s. 73; Kosicki L., Wiadomość historyczna o kościele akademickim św. Anny w Krakowie (Programma popisów rocznych uczniów obydwóch oddziałów Liceum krakowskiego św. Anny i św. Barbary, Kr. 1833, s. 30–31); Sobieszczański F. M., Wiadomości historyczne o sztukach pięknych w dawnej Polsce, II, W. 1849, s. 294; Morelowski M., O trzech wiążących się grupach malarzy, rzeźbiarzy, snycerzy i innych artystów Polaków, szkoły krakowskiej XVIII i początku XIX wieku, i ich związkach z zagranicą (Prace KHS V, s. XXXV–XLI); Bochnak A., Rzeźby z XVIII wieku w Kielcach, Jędrzejowie i Zielonkach (Prace KHS V, s. XLIV–L).

Adam Bochnak